Parafia Seroczyn

Osada Seroczyn położona jest na skrzyżowaniu dróg z Siedlec, Garwolina, Łukowa i Mińska, nad rzeką Świder.
Seroczyn po raz pierwszy wzmiankowany był w 1343 roku jako osada Ziroczijno, kiedy to przeszła  z rąk kasztelana czerskiego Panięty z rodu Doliwów na własność książęcą (księcia Ziemowita ). W 1408r. wzmiankowana jako Sziroczyno, w 1424r. - Siroczyno, a w 1526r. - Seroczino. Tak więc w średniowieczu nazwa brzmiała Szyroczyno. Pochodzi ona od nazwy osobowej Szyroki. Następnie została przekształcona w Szeroczyno, co związane było z przejściem grupy -yr- w -er-. Natomiast kolejne przekształcenie Szeroczyno w Seroczyno tłumaczyć należy zapewne mazurzeniem.

W 1476r. wieś Siroczyno i dobra szlacheckie zostały wyzwolone przez Konrada księcia mazowieckiego od powinności naprawy i budowy zamków [" Nobiles Bernardus et Jacobus filli olium generosi Alberti Glosskowski subpincernae Warschowiensis et bona ipsorum Siroczyno et Wola Siroczka in districta Czirnensi sita cum kmethonibus ..."]. Od XVI wieku osada należał do rodu Jastrzębców Głoskowskich.
Seroczyn należał pierwotnie do parafii Wodynie, wyłączonej z latowickiej. W 1547r. Stanisław Głoskowski, dziedzic Seroczyna, ufundował kościół pod tytułem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, Świętych: Stanisława, Mikołaja, Benedykta i Anny. Został on wzniesiony z drewna i zawierał cztery ołtarze. S.Głoskowski uposażył go w grunty pod kościół z cmentarzem, domostwa księży i szkołę. Ofiarował dla plebanii łan roli, ogrody, wyrąb drzewa, prawo do wspólnych pastwisk i prosił biskupa Benedykta Izdbieńskiego o erekcję kościoła i poddanie mu prawem parafialnym, oprócz miasta Seroczyna, świeżo założonych w pobliżu wsi: Rudnik, Żebraczka, Łomnica, Jedlnia, Kolodziąż, Borek i Wzdroje. Wsie te miały być wyłączone wraz z dziesięcinami folwarcznymi i innymi daninami, a roczny czynsz z nich wynosił 15 grzywien za dziesięciny folwarczne i kmiece z Seroczyna.
Pleban Latowicki sprzeciwił się jednak odłączeniu od swej parafii świeżo założonych wsi: Rudnik i Żebraczka, lecz uznano sprawę jako należną do kompetencji ordynariusza. Kapituła poznańska zgodziła się, dnia 18 listopada 1547 roku i ponownie 30.VI.1548r., na założenie parafii i darowiznę dziesięciny biskupiej z 40 łanów. Biskup zadekretował przywilej erekcyjny dnia 9.IX,1547r. w Kozłowie. Zatwierdził w nim uposażenie kościoła proponowane przez Stanisława Głoskowskiego i nadał patronat fundatorowi i następnym właścicielom Seroczyna. Przywilej erekcyjny wystawiony został już dn. 28.XI.1547r. Biskup poświęcił kościół tego samego dnia.
Dzięki właścicielom Seroczyna - Jastrzębcom - Głoskowskim - dnia 21.I.1548r. nastąpiła lokacja miasta na prawie niemieckim. Osada posiadająca do tej pory charakter wsi stała się miastem targowym. Otrzymała pozwolenie na odbywanie cotygodniowych targów i co najmniej dwu jarmarków rocznie.
Kościół wzniesiony w roku 1547 zaczął po stu latach chylić się ku upadkowi. Podźwignął go w początku XVII wieku dziedzic Seroczyna Aleksander Krzycki. Pleban oprócz ról w Seroczynie posiadał dziesięciny ze wsi Kołodziąż, a z miasteczka Seroczyna osep z 30 łanów.
W 1603r. istniała tu szkoła, o której tak oto wspomina wizyta biskupa Goślickiego: "Rektorem szkoły jest Jan z Stoczka, sam około kościoła bez kantora, człowiek prosty i ubogi. Domów dwa wikarych i na szkołę nie ma. Pan Kolator przyobiecał je wystawić." Szpitala osada prawdopodobnie nie posiadała.
Nowy drewniany kościół wybudowano w 1778 roku.
  W XVIII wieku miasteczko znajdowało się w województwie lubelskim, powiecie łukowskim. Zabudowa była przeważnie drewniana. W XIXw. Seroczyn wegetował. Targi i jarmarki bywały słabe lub wcale się nie odbywały z powodu konkurencji Stoczka i Parysowa. W 1827r. było tu 51 domów i 420 mieszkańców.
W powstaniu styczniowym wielu mieszkańców brało udział w walkach, a miejscowy powstańczy proboszcz ks. Wawrzyniec Lewandowski, został osądzony i stracony przez moskali, przez powieszenie dnia 4 sierpnia 1864r. W odwet za powstanie Ukaz Carski z 1869r. zniżył Seroczyn do rangi osady i odebrał mu prawa miejskie.
W 1879r. dobra Seroczyna składały się z folwarków: Seroczyn, Jedlina, Denulin i nomenklatury Kułak, o łącznej powierzchni 3360 mórg.
  Folwark w Seroczynie posiadał 12 budynków murowanych, 46 drewnianych oraz: grunty orne i ogrody - 637 mórg; łąki - 189 mr.; pastwiska - 42 mr.; lasy - 1838 mr.; nieużytki - 119 mr. Uprawiano płodozmian 9-cio polowy. W skład dóbr wchodziły w poł.XIX wieku: Seroczyn - 29 osad wiejskich i 620 mórg ziemi, oraz wsie: Kołodziąż - 16 osad, 419 mórg, Łomnica - 18 osad, 375 mórg, Jedlina - 15 osad, 217 mórg Borki - 21 osad, 623 morgi.
W 1885r. Seroczyn należał do gminy Wodynie. Posiadał kościół parafialny drewniany, 42 domy i 506 mieszkańców. Parafia należała do dekanatu siedleckiego i liczyła 1407 wiernych. Znajdowała się tu gorzelnia (1879r.) trzy młyny wodne, dwa folusze, tartak, cegielnia i owczarnia. Wcześniej istniała tu stacja pocztowa.
  W latach 1909-1914 wybudowano murowany, neogotycki kościół wg projektu inż. Zdańskiego z Siedlec. Konsekracji świątyni dokonał biskup Czesław Sokołowski dn.23.VI.1937r. Patronem parafii jest Św. Stanisław biskup i męczennik. W ołtarzu głównym znajduje się ikona Matki Boskiej, pochodząca z XVI w. i zapewne przywieziona w 1607r. z Moskwy. Jest to obraz malowany na desce. Od niepamiętnych czasów słynął on z licznych cudów i uzdrowień. Trzy ołtarze boczne, rokokowe, pochodzą z 2 poł. XVIII wieku.
W czasie II wojny światowej w 1939r. odbyła się tu krwawa bitwa polskiego dywizjonu pancernego Mazowieckiej Brygady Kawalerii i niemieckich oddziałów pancerno-motorowych dywizji pancernej " Kampf". Poległo wówczas 146 polskich żołnierzy.  W latach okupacji miejscowa ludność brała udział w walkach z najeźdźcą, w latach 1939 - 45 z terenu parafii życie straciło 72 osoby. Rozwinięta była działalność  oddziałów AK i BCh. Osada została w znacznej mierze zniszczona. Wyzwoliły je wojska radzieckie w końcu lipca 1944r.
W obecnym rozplanowaniu trudno doszukać się śladów założenia miejskiego. Zabudowa jest przeważnie murowana z XXw. i nieliczna drewniana z poł. XIX w. Wśród zabytków na uwagę zasługują:  na dziedzińcu szkoły podstawowej pomnik powstańca z 1863r. ks. Wawrzyńca Lewandowskiego. drewniany dwór, spichlerz, gorzelnia z pocz. XX w. pałac z końca XIX w. i resztki parku krajobrazowego ze starymi wiązami z 1 poł. XIX w. oraz kościół parafialny z pocz. XX w.