Panorama Lalin

Dawne Laliny, zamieszkałe rodziny, ich zajęcia, zwyczaje i genealogia

Parafia Latowicz

Parafia Latowicz




Dane o parafiach zaczerpnięto z publikacji  "Dzieje Latowicza" i " Historia miast prawobrzeżnej części Ziemi Czerskiej".
 

Parafia Latowicz została założona już w XI wieku i była jedną z pierwszych obok Garwolina parafią w granicach Diecezji Poznańskiej na terenach położonych na wschód od Wisły. Wchodziła w skład Archidiakonatu Czerskiego. Równie stare były jeszcze parafie w Radwankowie i Parafia Latowicz w 1519 rokuparafia Liwska. Potem powstały parafie w Osiecku i Karczewie. Parafia Latowicz XI - XV w. W tym okresie do parafii należały osady a późniejsze miasta: Seroczyn, Stoczek, Borowie, Miastków, Zwola, Kozłów, Parysów, Kiczki, Wodynie, Jeruzal, Żeliszew, Kuflew, Siennica, Starogród i Cegłow. Na wschód parafia wykraczała poza ziemię Czerską. Obok na rysunku ogólno poglądowym linią ciągłą oznaczono granice ziemi Czerskiej o linią przerywaną granice parafii Latowicz.
Pierwszy kościół w Latowiczu był prawdopodobnie pod wezwaniem Św. Wawrzyńca. W 1400 roku, w związku z lokacją miasta, księżna Anna Konradowa wybudowała nowy drewniany duży kościół pod wezwaniem Św. Trójcy i Św. Walentego.
 W związku z rozwojem osadnictwa w XV wieku z parafii w Latowiczu wydzielono sąsiednie parafie w: Miastkowie (1424r.), Wodyniach (1445),Cegłowie (1450),Kiczkach (1458), Parysowie (1461), Stoczku (1472) i Kuflewie (1515).
W 1519 roku do Latowickiej Parafii należało 7 miejscowości co przedstawia rysunek z lewej. Były to: Wielgolas, Starogród, Transbór i Oleksianka założone już w XII wieku oraz Dębe, Waliska i Laliny założone w XIII - XIV wieku.
W roku 1522 księżna Anna Radziwiłłówna wystawiła nowy kościół pod wezwaniem Św. Anny. Kościół ten był drewniany z z chórem murowanym. Przy kościele było cztery kaplice: dwie Św. Stanisława i Trzech Króli od południa i dwie Św. Mikołaja i Panny Maryi od północy.
 W XVI wieku szybko postępuje osadnictwo na wykarczowanych obszarach leśnych. W obrębie parafii powstało 14 nowych wsi Były to: Dłużew, Kamionka, Wężyczyn, Dąbrówka, Rudnik, Obromska, Redzyńskie, Iwowe, Strachomin, Zgorznica, Wola Strachomska, Chyżyny, Wola Dębska. W sąsiedztwie powstały też nowe parafie w Jeruzalu (1532r.) oraz w Borowiu i Seroczynie (1547r.).W związku z szybkim rozwojem tych terenów i powstaniem nowychParafia w II poł.XVI wieku parafii, w drugiej połowie XVI wieku utworzono dekanat Latowicki, który obejmował parafie: Kiczki, Kuflew, Jeruzal, Żeliszew, Wodynie, Seroczyn, Stoczek, Miastków, Zwolę, Jastrzębie-Borowie i Parysów a więc teren pierwotnej parafii z wyłączeniem Siennicy i Cegłowa. Dekanat Latowicki istniał do 1755 roku.
W 1569 roku do parafii Latowickiej oprócz miasta Latowicza należało 20 wsi:" Waliszka, Kamionka, Weziczyn, Strachoniyn, Yiwowe, Wielkiliasz, Redzinskie, Dąbrowka, Chiziny, Ollexanka, Trebiczbor, Yalini, Zebraczka, Starogrod, Dembe, Wolia Dembska, Kolaczki, Rudnik, Chronym i Lopaczianka". W rejastrze wykonanym w 1571 roku wymieniono następujące wsie należące do parafii Latowicz: "Wielkiliasz, Chyziny, Trembiczbor, Kamionka, Weziczyn, Dąbrowka, Ollexanka, Ywowe, Yaliny, Redzinskie, Strachomin, Żebraczka, Rudnik, Róża, Zabielę, Thocziska i Zgornicza". Zmiany te wynikają prawdopodobnie z przemieszczania wsi do nowo powstałych sąsiednich parafii.
W XVI wieku w Latowiczu poza wielkim kościołem parafialnym Św. Anny był jeszcze kościółek Św. Wawrzynca i Św. Ducha ze szpitalem dla ubogich. Jak stwierdzono w czasie wizyty biskupa Goślickiegow 1603 roku kościoły te były zaniedbane, a kościół Św. Wawrzyńca upadający o jednym ołtarzu.
Około 1613 roku kościół wybudowany przez ks. Annę Mazowiecką spłonął w pożarze miasteczka . ponadto spłonęła plebania, szpital i kaplica szpitalna.
podział parafii od XVII wieku Fronton starego kościoła z 1895 r.Kościół parafialny wzniósł na nowo ks. Stanisław Falęcki proboszcz latowicki, kanonik pułtuski. Nowy kościół pod wezwaniem Św. Ducha zbudowany był z bloków sosnowych lecz nie był już tej okazałości i tych rozmiarów jak dawniejszy. Kościół usytuowany był na miejscu starego po południowej stronie ul. Św. Ducha. Przy kościele tym istniał aż do XIX wieku cmentarz przykościelny. Nowy kościół był konsekrowany w 1659 roku przez bpa. poznańskiego Wojc. Tholibowskiego.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że w czasie wojny szwedzkiej (potopu) w latach 1655-60 miasto i kościół a także okolice grabione i niszczone były przez wojska szwedzkie i wspomagające je wojska rosyjskie i kozackie. Wojny te położyły kres świetności Latowicza, który już nie odzyskał dawnego znaczenia. Po wojnach szwedzkich w Latowiczu pozostało zaledwie 18 z 265 domów a w niektórych okolicznych wioskach nie pozostał żaden dom.
Ołtarz starego kościoła W latach 1733-1737 wzniesiony został kolejny drewniany kościół na koszt Augusta Aleksandra Czartoryskiego wojewody ruskiego, starosty latowickiego. Świątynię konsekrował w 1777 roku biskup Kacper Cieciszowski. W 1755 roku skasowano dekanat latowicki i przyłączono go do dekanatu garwolińskiego. Ponownie został utworzony w 1793 roku. Należało do niego 12 ośrodków parafialnych. Po III rozbiorze Polski parafia Latowicz została na krótko przyłączona do diecezji Lubelskiej. W 1819 roku włączono ją do Archidiecezji Warszawskiej, Dekanatu Mińskiego.
 W 1888 roku proboszcz ks. Piotr Godlewski założył poza miastem tzw. "Nowy Cmentarz".
 W latach 1899-1911 wybudowano nowy murowany kościół neogotycki wg projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego. Kościół pod wezwaniem Św. Walentego i Św. Trójcy został konsekrowany w 1920 roku przez kardynała Aleksandra Kakowskiego. W 1918 roku stary drewniany kościół rozebrano a jego wyposażenie wykorzystano w nowym kościele.
Nowy i stary kościół,krzyż misyjnyW czasie bombardowań w 1939 roku spłonęła drewniana plebania, a w niej najstarsze księgi i dokumenty parafialne, uszkodzony został również kościół. W czasie wojny Niemcy zabrali z wieży kościoła dwa dzwony.
Plebanię murowaną pobudowano w latach 1940-42 po wojnie wyremontowano kościół i zakupiono trzy nowe dzwony: Maria, Nowy kościół po wybudowaniu Walenty i Stanisław Kostka.
 Po wojnie nastąpił dalszy podział parafii. W 1950 roku erygowano parafię w Wielgolesie przy kaplicy objawienia a w 1952 roku parafię w Starogrodzie pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej. Podział parafii od XVII wieku przedstawia rysunek z lewej a obecny kształt parafii rysunek z prawej. Obecnie do parafii należą miejscowości: Latowicz, Budziska, Chyżyny, Dąbrówka, Dębe Małe, Iwowe, Kamionka, Laliny, Oleksianka, Redzyńskie, Stawek, Strachomin, Waliska i Wężyczyn. Parafia należy do diecezji Warszawsko-Praskiej, Dekanatu Siennickiego.

Parafia obecnie


Ołtarze

Główny ołtarz w stylu gotyckim wykonany był w latach 1920-1922.
Boczny ołtarz z obrazem "Cud Św. Walentego" wczesnobarokowy z XVII w. W starym kościele był ołtarzem głównym z obrazem "Trójca Św.". Widoczne w starym kościele po bokach ołtarza dwie złocone rzeźby Św. Piotra i Św. Pawła przeniesiono do kościoła w Starogrodzie.
Boczny ołtarz z obrazem M.B. barokowy z XVII w.
Chrzcielnica w nawie bocznej nad nią znajduje się fresk "Chrzest Polski" z wizerunkiem Mieszka i Dobrawy
W drugiej nawie bocznej znajduje się kaplica Matki Bożej a nad nią fresk "Królowa Polski".

Główny ołtarz ołtarz Św. Walentego ołtarz boczny Chrzcielnica fresk
 fresk

Kaplica Matki Boskiej

Późnorenesansowy ołtarz z obrazem "Matki Boskiej z Dzieciątkiem" (zwanym także: "Matki Boskiej Łaskawej" lub "Matki Boskiej Latowickiej". Obraz malowany na desce ok. 1600 r. sprowadzony do Latowicza w 1725 r. Obraz pokryty srebrną blachą.
Barokowa ambona z początku XVIII w. ze starego kościoła. Po lewej stronie płaskorzeźba "Św. Józef" z poł. XVII w. a po prawej płaskorzeźba "Św. Walenty" z pastorałem w ręce.
Fresk na ścianie kaplicy przedstawiający "Objawienia Fatimskie".
kaplica M.B. Ołtarz w kaplicy Ambona w kaplicy Objawienia Fatimskie

Witraże

Rozmiar: 5692 bajtów Rozmiar: 5713 bajtów Rozmiar: 4854 bajtów Rozmiar: 5033 bajtów Rozmiar: 4793 bajtów Rozmiar: 5035 bajtów Rozmiar: 4968 bajtów Rozmiar: 4991 bajtów

Powrót do strony głównej

   Uwagi oraz dodatkowe informacje i materiały najlepiej przesyłać bezpśrednio na adres: kazik.sabak@gmail.com

   Mapa witryny zawierająca łącza do stron tekstowych